top of page

Banka İkramiye Apartmanları sürecine katılımı teşvik etmek için sunulan görsel duyurular (gazete ilanı, pul, afiş, hatıra para, broşür, istatistik, v.b) mimarlık tarihi açısından önemli belgeler olarak değerlendirilebilinir. Bu duyurularda süreç inşa içinde inşa edilen yapıların fotoğraflarına, mimari çizimlerine ya da perspektif çizimlerine yer verilmiş ve bu temsiller sayesinde çoğunluğu ayakta olmayan bu yapıların görünüşleri ya da plan organizasyonları hakkında bilgi edinmek olanaklı hale gelmiştir. Ek olarak, Doğubank'ın duyurusunda olduğu gibi bazı duyurularda yapıların yer bilgisi de okuyucuyla paylaşılmış ve yapıların yerini tespit etmek kolaylaşmıştır.

Değişik bankaların duyurularında yer alan yapı fotoğrafları ya da çizimleri

Yapılara ilişkin sunulan bu temsiller, mimarlık tarihi açısından olduğu gibi grafik tarihimiz açısından da önemli belgeler olarak sayılabilir. Dönemin İhap Hulusi Görey gibi önemli grafik tasarımcıları, ikramiye evleri/apartmanlarının duyurulmasına katılmışlar ve bu süreçte bir çok değerli ürün ortaya koymuşlardır. 

İhap Hulusi Görey tarafından tasarlanan İş Bankası ikramiye afişleri

İkramiye evleri/apartmanları duyurularında altı çizilmesi gereken diğer bir nokta da bu duyurularda öne çıkan temalardır. Bu temalar üzerinden İkramiye evleri sürecinin zaman içerisinde ortaya koyduğu farklı ev tasavvurlarını anlamak olanaklıdır. Bu noktada 1950'li yılların ortalarının ikramiye evleri sürecinde önemli bir kırılma olduğunun ve daha önce müstakil bahçeli evler olarak inşa edilen yapıların apartman yapılarına evrildiğinin altı çizilebilir. İkramiye evleri sürecinde yaşanan bu kırılma dönemin duyurularında da kendini göstermiştir. Daha önceleri kalabalık bir aileyi barındırmayı dile getiren bu duyurular, 1950'li  yılların ortalarından itibaren odağını değiştirmiş ve "7 kişiyi iskana kafi büyüklükte" sloganı yerini “yeni evlenmiş bir çifti memnun edecek büyüklükte bir daire”, "Aile saadeti" gibi sloganlara bırakmıştır. 

1950'li yıllarda değişen ev tasavvurları ve bu sürecin duyurulara yansımaları

İkramiye evleri/apartmanları duyurularında öne çıkan bir diğer tema da çocuktur. Bir çok bankanın duyurusunda çocuk teması

işlenmekte ve ikramiye apartmanlarının çocukların geleceği için bir güvence ve garanti olduğu vurgusu yapılmaktadır.

Çocuk temasının öne çıktığı ikramiye duyuruları

İkramiye evleri duyurularında aileye ve çocuğa yapılan vurguların yanında bazen reklamlarda sadece 'kadınların/ev kadınlarının' kullanıldığı gözlemlenmektedir. Bu duyurularda dikkat çeken ortak dil 1950'li yıllar sonrası ortaya çıkan yeni apartmanların ve bu apartmanların sunduğu yeni yaşam koşullarının 'kadınların rüyası' olarak temsil edilmesidir. 

Kadın imgesinin ikramiye evleri reklamlarında kullanılması

bottom of page